آب سیاه چشم یا گلوکوما (به انگلیسی: glaucoma) یکی از بیماریهای چشم است که در آن فشار مایع داخل چشم زیادتر از حد معمول میگردد.
گلوکوم در بعضی کشورها شایعترین علت کوری قابل پیشگیری میباشد. علت آن اختلال خروج مایع زلالیه چشم میباشد و باعث بزرگ شدن کاپ اپتیک میشود و عروق چشمی را به کنار میراند و در اینصورت با فشار طبیعی بطورمتوسط تقریبا 15 میلیمتر جیوه میباشد که هر گاه فشار به دو برابر این میزان برسد، آسیب چشم شروع میشود.
میزان آسیب به شدت و مدت افزایش فشار داخل چشم وابسته است. رشته های عصبی تخریب میشوند و قطع میشوند. زاویه طبیعی قرنیه و عنبیه به طور طبیعی 45-30 است و با بالارفتن سن این زاویه تنگتر میشود و بر اساس این زاویه گلوکوم به زاویه باز و زاویه بسته تقسیم میشوند.
بطور کلی اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در پیرامون عنبیه (دایره رنگی چشم) است. در برخی موارد بطور مادرزادی منافذ تنگ هستند. در موارد دیگر جلو آمدن عنبیه یا مسدود شدن این منافذ با رنگدانهای عنبیه یا سلولهای خون پس از خونریزی داخل چشم مسیر تخلیه مایع داخل چشم تقریباً مسدود میشود. زیادی فشار داخل چشم منجر به تحلیل عصب بینایی ولذا کاهش بینایی میشود.
این بیماری دارای انواع زیر است:
- نوع زاویه بسته
- نوع زاویه باز
معاینات چشم از جمله تونومتری یا فشارسنجی (اندازهگیری فشار درون کره چشم) و افتالموسکوپی (مشاهدهٔ پشت چشم).
بیماری آب سیاه یا همان گلوکوم چشمی یکی از بیماری های خطرناکی است که گاه منجر به از دست دادن بینایی فرد می شود.علایم و راههای درمان این بیماری را در ادامه مشاهده می کنید.
آب سیاه یا گلوکوم به علت تجمع مایع در کره چشم رخ می دهد. این مایع مسئول تغذیه و سالم نگه داشتن چشم است.این مایع پس از ترشح و گردش در داخل کره چشم، از طریق زاویه چشم و مجاری خارج کننده، که در قسمت جلوی چشم قرار دارند، تخلیه می شود. . در افراد مبتلا به گلوکوم ، محل زه کشی در چشم مسدود شده و مایع داخل چشم نمی تواند از چشم خارج شود. بنابراین، مرتبا مایع تولید شده و باعث می شود فشار در چشم افزایش یافته یابد.
این مشکل می تواند به بینایی چشم مبتلا بصورت ماندگار آسیب برساند و درصورت عدم درمان حتی منجر به کوری شود. بزبانی ساده علت آن افزایش شدید فشار زجاجیه یا همان مایع درون چشم است. به طور کلی اشکال در خروج این مایع از منافذ بسیار کوچکی در پیرامون عنبیه (دایره رنگی چشم) است. در برخی موارد بطور مادرزادی منافذ تنگ هستند. در موارد دیگر جلو آمدن عنبیه یا مسدود شدن این منافذ با رنگدانه های عنبیه یا یاخته های خون پس از خونریزی داخل چشم مسیر تخلیه مایع داخل چشم تقریباً مسدود می شود. eResearch by Navid Ajamin -- autumn 2011
گلوکوم را دزد بینایی نیز نامیده اند و دلیلش اینست که تمامی اثرات و سمپتوم های آن بسیار آرام و در طول سالیان بروز کرده بطوریکه درک و تشخیص آن توسط فرد مشکل است و گلوکوم جنرال پس از آب مروارید دومین دلیل کاهش بینایی در جهان است.
علایم شایع آب سیاه
وقتی علایم زیر در فردی وجود داشته باشند احتمال وجود بیماری آب سیاه مزمن چشم وجود خواهد داشت. علائمی چون تغییر مداوم نمره عدسی عینک، سردرد خفیف یا اختلالات مبهم بینایی یا عدم توانایی در تطبیق بینایی از روشنایی به تاریکی.
مراحل اولیه:
- از دست رفتن دید محیطی در نواحی کوچک از میدان دید
- تاری دیدی در یک طرف در سمت بینی میدان دید
مراحل پیشرفته:
- بزرگ تر شدن نواحی از دست رفتن دید، معمولاً در هر دو چشم
- سفت شدن کره چشم
- وجود نقاط کور در میدان دید
- نامناسب بودن دید در شب
چه کسانی مستعد گلوکوم هستند؟
عوامل خطرساز برای گلوکوم عبارتند از:سن ، نژاد سیاه، سابقه خانوادگی گلوکوم ، فشار چشم بالا، مرض قند ، فشار خون بالا و نزدیک بینی.
علل بیماری آب سیاه
علایم در اثر تجمع مایع و افزایش فشار درون چشم و در نتیجه آسیب رسیدن به رشته های عصب چشمی به وجود می آیند اما در برخی از گروه های جمعیتی، تنها ۵۰ درصد از افراد مبتلا به گلوکوم زاویه باز اولیه دارای فشار چشم بالا هستند.
- عوامل ژنتیک و سابقه خانوادگی آب سیاه حاد یا مزمن چشم
- تغذیه و رژیم های غذایی
- سن بالای ۶۰ سال
- نژاد و جنس
- دیابت
بسیاری از داروها نیز فشار داخل چشم را بالا می برند و موجب بدتر شدن بیماری می شوند مانند قرص های سرماخوردگی و آلرژی، آنتی هیستامینها، آرام بخشها، داروهای کورتیکواستروئیدی و برخی داروهای معده و روده.
پیشگیری
تمامی افراد باید از چشم پزشک خود بخواهند تا در هر بار معاینه چشم، فشار چشم را نیز اندازه بگیرد و پس از ۴۰ سالگی باید حداقل سالی یک بار معاینه چشم انجام شود. در صورت بروز هرگونه تغییر در بینایی باید به چشم پزشک مراجعه شود.
معاینات چشم از جمله آزمون میدان دید٬ تونومتری یا فشارسنجی (اندازه گیری فشار درون کره چشم) و افتالموسکوپی (مشاهدهٔ پشت چشم).
عواقب مورد انتظار
درمان آب سیاه چشم تا آخر عمر باید ادامه یابد. اگر آب سیاه به موقع تحت درمان قرار گیرد، اشکال دایمی در بینایی به وجود نمی آید. توجه داشته باشید که در این بیماری دید مرکزی تا مرحله آخر بیماری وجود خواهد داشت و هیچگونه اختلالی در دید مرکزی ایجاد نخواهد شد.
درمان
این بیماری را نمی توان درمان قطعی کرد، اما علایم آن را می توان کنترل نمود. در اکثر اوقات می توان فشار چشم را با دارو تا حدی پایین آورد که از آسیب به عصب چشمی و از دست دادن احتمالی بینایی در آینده جلوگیری شود. مهارکننده های آنزیم کربنیک آنهیدراز مانند دورزولامید به تنهایی یا به همراه داروهای مسدد گیرنده بتاآدرنرژیک برای کاهش فشار داخل چشم به کار می روند.
داروهای ادرارآور (دیورتیک) برای کاهش تولید و در نتیجه کاهش تجمع مایع در چشم استفاده می شوند. در صورتی که با قطره های چشمی نتوان بیماری را کنترل نمود، می تواند از جراحی با لیزر کمک گرفت.
Reference: fa.wikipedia.org daneshnameh.roshd.ir baztab.ir
وبلاگ تخصصی عینک شامل مجموعه مطالب پزشکی است که اطلاعات مفیدی در رابطه با عینک , چشم، لنز، سلامتی چشم و راه های پیشگیری از بیماریهای چشمی، کنترل و درمان آن را در اختیار شما کاربر محترم می گزارد.
